Aktualności

Sprawcami egzekucji w Gostyniu (21 października 1939 roku), Krobi i Poniecu były oddziały Einsatzkommando 15 (2/VI), wchodzące w skład grupy operacyjnej Einsatzkommando VI. Dowodził nim bezpośrednio Strurmbannfűhrer SS Franz Sommer. W publicznej egzekucji zginęło 30 osób. Rozstrzelani zostali: Antoni Gościniak, Antoni Graeve, Henryk Grocholski, Józef Hejnowicz, Mieczysław Hejnowicz, Franciszek Heyduk, Jan Jasiak, Szczepan Kaczmarek, Leon Kapcia, Stanisław Karłowski, Leon Kwaśny, Józef Łagodziński, Hipolit Niestrawski, Szczepan Paluszczak, Wojciech Pawlak, Stefan Pawlak, Kazimierz Peisert, Maksymilian Piątkowski, Edward Potworowski, Józef Rosik, Jan Rosiński, Stefan Skiba, Tomasz Skowron, Franciszek Staszak, Kazimierz Stryczyński, Wawrzyniec Szwarc, Franciszek Wawszczak, Roman Weiss, Kazimierz Wierachowski i Stanisław Zydorczyk. Nawiązując do dzisiejszej rocznicy prezentujemy zdjęcia z 1957 roku. Wówczas to, po wcześniejszej ekshumacji, odbyły się uroczystości pogrzebowe 30 obywateli miasta i okolicy, którzy 21 października 1939 roku stracili życie w publicznej egzekucji. Szczątki rozstrzelanych złożono do trzech trumien jednocześnie z prochami 9 powstańców wielkopolskich. Głównym motywem ponownego pochówku był brak należytgo i godnego pogrzebu, który nie był możliwy w 1939 roku. Hitlerowcy nie zezwolili wóczas na katolicki pochówek. Po mszy żałobnej w gostyńskiej farze, 11 kwietnia 1957 roku, kondukt żałobny wyruszył na gostyński cmentarz, gdzie we wspólnej mogile w centralnym punkcie cmentarza spoczęli rozstrzelani na gostyńskim Rynku oraz powstańcy wielkopolscy. Trumny zaprojektował Piotr Laurentowski, a ich wykonaniem zajął się prawdopodobnie Marceli Ślusarek. Należy tutaj nadmienić, iż wówczas zapadła decyzja o wspólnej mogile bohaterów z 1939 roku oraz powstanców, których pomnik wzniesiony w 1926 roku na cmentarzu został zburzony w 1940 roku przez Niemców. 11 kwietnia 1957 roku, tłumy mieszkańców Gostynia uczestniczyły w uroczystym pogrzebie rozstrzelanych. Z tej okazji ukazała się odezwa do mieszkańców, aby uczestniczyli w pogrzebie: „Zwracamy się z gorącym apelem do całego społeczeństwa, by wzięło liczny udział w tej żałobnej i historycznej uroczystości powiatu gostyńskiego. Instytucje i zakłady pracy prosimy o składanie wieńców oraz czasowe zwolnienie pracowników pragnących wziąć udział w pogrzebie.” Komitet organizacyjny tworzyli między innymi: ks. kan. Leon Misiołek – proboszcz parafii farnej jako przewodniczący, Marian Węclewicz – sekretarz oraz Franciszek Kaczmarek – skarbnik obchodów. O godzinie 9.00 w gostyńskiej farze pod przewodnictwem księdza infułata Nikodema Mendlewskiego (kaznodzieja katedralny w Poznaniu) oraz księdza kanonika Leona Misiołka (proboszcz parafii farnej w Gostyniu) rozpoczęła się uroczysta msza pogrzebowa, po której w kondukcie żałobnym gostynianie odprowadzili tragicznie zamordowanych na gostyński cmentarz. Tam, w miejscu gdzie dziś stoi pomnik rozstrzelanych, trumny ze szczątkami zostały złożone do zbiorowej mogiły. Pierwszy pomnik w hołdzie bohaterom, którzy oddali swe życie za Wiarę i Ojczyznę wzniesiono w 1958 roku. Dziś zastąpiono go nowym Pomnikiem Bohaterów Ziemi Gostyńskiej.
Poniżej prezentujemy odezwę skierowaną do mieszkańców Gostynia o wzięcie udziału w uroczystym pogrzebie bohaterów z 1939 roku oraz zdjęcia z tych wydarzeń na gostyńskim cmentarzu, a także pomnik powstańców wielkopolskich z 1926 roku.

Niektóre z dzisiaj prezentowanych zdjęć nie były dotąd nigdzie publikowane.

Info: Maciej Gaszek & Mariusz Sobecki (GaSo)