Aktualności

Kilka zdań dla przypomnienia akcji poszukiwawczej.
Udało się ustalić, że Krystyna Wywijas (Wywias) urodziła się 22 lipca 1924 roku w Ostrowie. Jej rodzicami byli Antoni Wywijas (syn gospodarza Andrzeja Wywijasa z Rzetni i jego żony z domu Kowalek), urodzony 10 maja 1894 roku w Rzetni z zawodu telefonista oraz Stanisława Grzesiak (córka robotnika Marcina Grzesiaka i jego żony Elżbiety z domu Wysoczyńska) urodzona 12 listopada 1898 roku w Jelitowie. Rodzice Krystyny zawarli związek małżeński 7 maja 1920 roku w Ostrowie, a świadkami na ich ślubie byli robotnik Marcin Grzesiak (lat 50) i policjant Stanisław Mrowiński (lat 52). Antoni Wywijas – ojciec Krystyny, zmarł 6 czerwca 1984 roku w Rzetni, co zarejestrował Urząd Stanu Cywilnego w Kępnie (nr 169/84). Z odnalezionych dokumentów wynika, że Krystyna Wywijas przebywała w więzieniu gestapo w Hamburgu. Z karty ewidencji z alianckiego obozu zbornego dla dipisów, czyli osób które przeżyły wojnę, wypisanego 29 listopada 1945 roku w brytyjskiej strefie okupacyjnej w Lubece wynika, że wyraziła chęć powrotu do Polski, a dokładniej do Ostrowa.
Wśród pamiątek do przekazania były: Kenntarte Krystyny Wywijas (Wywias) oraz zdjęcie mężczyzny.
Ustaliłem, że Krystyna powróciła do Polski. 27 sierpnia 1949 roku wyszła za mąż za Leona Grajesza (inna pisowania Grejesh). Związek małżeński zawarli w parafii Św. Krzyża we Wrocławiu. Leon Grajesz był żołnierzem 60 Pułku Piechoty w stopniu strzelca. Jego ostatnim miejscem pobytu przed aresztowaniem była wieś Rogaszyce koło Ostrzeszowa. 18 września 1939 roku został osadzony w Stalagu X-A (nr jeńca 1263), skąd został zwolniony 15 stycznia 1941 roku stając się robotnikiem przymusowym pracując jako robotnik rolny u Heinricha Husfera we Flensburgu. Krystyna Grajesz (z domu Wywias, Wywijas) zmarła 22 lipca 1984 roku, a jej mąż Leon Grajesz 23 stycznia 1999 roku. Spoczywają we wspólnym grobie na Cmentarzu Komunalnym w Oleśnicy.
Pragnę serdecznie podziękować za pomoc w poszukiwaniach Małgorzacie Przybyle z Międzynarodowego Centrum Badań Prześladowań Nazistowskich, Andrzejowi Janiszewskiemu, Piotrowi Urbanowi z Ostrowskiego Stowarzyszenia Eksploracyjno-Historycznego "Enigma" i księdzu Adamowi Kosmali - proboszczowi parafii Konkatedralnej pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Ostrowie Wielkopolskim oraz administracji Cmentarza Komunalnego w Oleśnicy.

Pani Donacie Wasiak dziękujemy za miłe przyjęcie podzcas dzisiejszego spotkania.

Poniżej kilka zdjęć, ostatnia fotografia to jedyna pamiątka po Krystynie Wywijas z okresu okupacji, którą ma swoim albumie jej córka Donata Wasiak.

Info: Maciej Gaszek